 |
शिव म्हणजे काय? आणि तो तुमच्या जमिनीतून गेलाय का हे कसं समजावं?
- "शिव" हा शब्द महाराष्ट्राच्या महसूल भाषेत गावाच्या सार्वजनिक वापरासाठी राखीव रस्ता किंवा जागा दर्शवण्यासाठी वापरला जातो.शिव म्हणजे नेमकं काय असतं ?
- गावाचा जुना रस्ता / वस्ती रस्ता / शेत रस्ता जो अनेक वर्षांपासून लोक वापरत असतात.
- हा रस्ता सरकारी जमिनीतून जातो किंवा अनेकदा खाजगी जमिनीतूनही गेलेला असतो, पण त्याचा वापर सर्वसामान्य लोकांसाठी खुला असतो.
- अशा रस्त्याला "शिवरस्ता" (Shiv Road) असं म्हणतात.
- - हा रस्ता 7/12 उताऱ्यावर "शिव" किंवा "रस्ता" अशा नोंदीने दर्शवलेला असतो.
शिवरस्ता अडवणं हे कायदेशीर गुन्हा ठरतो.
उदाहरणः तुमच्या 7/12 उताऱ्यावर जर "शिव" किंवा "शिवरस्ता" असा उल्लेख असेल, तर त्या जागेवरून गावातील लोक, शेतकरी, वाहनं यांना सरकारी मार्गान येण्या-जाण्याचा हक्क आहे.शिवरस्ता असणे म्हणजे काय होते?
- खासगी मालकीची जमीन नसते,
- त्यावर तुम्ही कुंपण, बांधकाम, अडथळा वगैरे करू शकत नाही.
- त्याचे व्यवस्थापन ग्रामपंचायत किंवा महसूल विभागाच्या अखत्यारीत येते.
1 7/12 उतारा (सातबारा उतारा) तपासा
- आपल्या जमिनीचा 7/12 उतारा (Satbara Utara) महसूल विभागाच्या वेबसाइटवरून काढा.
- गाव नमुना 8अ (8A) मध्ये देखील तपासा.
- जर "शिव" (किंवा "रस्ता") नमूद असेल, तर त्या जमिनीचा काही भाग सार्वजनिक वापरासाठी राखीव आहे.
फेरफार नोंदी (Mutation Entries) पाहा
- जर एखादी सरकारी यंत्रणा किंवा ग्रामपंचायतने रस्ता तयार केला असेल, तर त्याची फेरफार नोंद (mutation entry) असते.
- ती फेरफार नोंदणी क्रमांकासहित 7/12 मध्ये दिसते.
गावाचा नकाशा (Village Map / Cadastral Map) बघा
- महसूल खात्याकडे गावाचा अधिकृत भू-नकाशा (Village Map /Talathi Office Map) उपलब्ध असतो.
- यातून स्पष्ट दिसते की रस्ता कोणत्या गट क्रमांकातून जातो.
- शिवरस्ता हा कायमचा रस्ता असतो जो सरकारकडून मंजूर असतो.
Mahabhulekh किंवा Bhunaksha वापरा
- https://bhunaksha.mahabhumi.gov.in या वेबसाइटवर जाऊनः
- तुमचा जिल्हा, तालुका, गाव निवडा.
- तुमचा गट नंबर (Gat Number) टाका.
- नकाशात तुम्ही पाहू शकता की रस्ता तुमच्या प्लॉटमधून जातोय का.
स्थानिक तलाठी किंवा मंडळ अधिकारी यांच्याकडे भेट द्या.
- तलाठीकडे नकाशा आणि फेरफारांची प्रत, तसेच शिव/रस्त्याची खातरजमा करून घ्या.
- - शिव म्हणजे सार्वजनिक वापराचा रस्ता म्हणून तो जर असेल, तर तुम्हाला बेकायदेशीर अडथळा निर्माण करता येणार नाही.
GPS/Google Maps वापरून प्राथमिक पाहणी
- रस्ता आजूबाजूला आहे की नाही हे प्राथमिक स्वरूपात Google Maps वरून पाहता येते.
- मात्र, कायदेशीर खात्रीसाठी महसूल नकाशा अधिकृत असतो.
कायदेशीर संदर्भ
- जमीन महसूल संहिता, 1966 (Maharashtra Land Revenue e, 1966) च्या तरतुदी
- ग्राम पंचायत अधिनियम
- सार्वजनिक हक्कांच्या संरक्षणावरील कायदे
- भारतीय दंड संहिता (IPC) कलम 341 जर कोणी शिव रस्ता अडवला, तर तो बेकायदेशीर अडथळा (Wrongful Restraint) ठरतो.
शिवविवाद काय करावे?
जर तुमच्या शेतातून जाणारा रस्ता शिव म्हणून ओळखला जातो, आणि कोणी तो अडवत असेल, तरः- तलाठी किंवा मंडळ अधिकारी यांच्याकडे तक्रार द्या.
- SDO कोर्टात (उपविभागीय अधिकारी) दावा दाखल करता येतो.
- पोलीस स्टेशनमध्ये IPC 341 अंतर्गत फिर्याद दिली जाऊ शकते.
- ग्रामपंचायतीकडून रस्ता खुले करण्याचा आदेश घेतला जाऊ शकतो.
महत्त्वाचे
शिव हा सरकारी रस्ता असल्यामुळे त्याला अडथळा आणल्यास कायदेशीर कारवाई होऊ शकते.जर रस्ता बेकायदेशीरपणे घेतला गेला असेल, तर तुम्ही मंडळ अधिकारी /SDO कोर्ट मध्ये दाद मागू शकता.
 |
सारांश
मित्रांनो, आम्ही तुम्हाला "शिव म्हणजे काय? " ची शक्य तेवढी माहिती (Shiva) बद्दल देणाच्या पुरेपूर प्रयत्न केला आहे. जसे की फ्लॅट मिळाला. पण shiva काय आहे , कायदेशीर, आर्थिक माहिती असणे आवश्यक आहे, फ्लॅट ची घेण्याआधी याच्चे महत्व काय आणि कसे अशी संपूर्ण माहिती वाचली आहे.तसेच तुम्हाला "What is Shiva In Marathi?: शिव म्हणजे काय? मराठी म्हणजे काय? " आमची ही पोस्ट आवडली असेल तर नक्कीच आपल्या इतर ग्रामीण भागातील नातेवाईकांना (What is Shiva?) हि माहिती जवळच्या मित्रांना ही माहिती शेअर करा. आम्ही आशा करतो की तुम्हाला What is Shiva? या लेखातून भरपूर माहिती मिळाली असेल.
धन्यवाद !!
शिव बद्दल अधिक माहिती ( What is Shiva?)
शिव चे मुख्य उद्देश | |
अधिकृत वेबसाइट | |
मुख्य वेबसाइट | |
Facebook चॅनेलमध्ये सामील होण्यासाठी | |
व्हॉट्सअँप चॅनेलमध्ये सामील होण्यासाठी | |
टेलिग्राम चॅनेलमध्ये सामील होण्यासाठी |