 |
‘नव-तेजस्विनी’ कार्यक्रमांतर्गत महिला उद्योजकतेला नवे बळ; महिला बचत गट उपक्रम – उद्योजकता विकास प्रशिक्षण
दिनांक: 18 सप्टेंबर 2025 नंदुरबार जिल्ह्यातील महिलांच्या आर्थिक स्वावलंबनासाठी आणि त्यांना शाश्वत उद्योजकतेच्या मार्गावर नेण्यासाठी महिला आर्थिक विकास महामंडळ व युथ एड फाऊंडेशन यांच्या संयुक्त विद्यमाने ‘नव-तेजस्विनी’ कार्यक्रमांतर्गत उद्योजकता विकास प्रशिक्षणाचे आयोजन करण्यात आले. चेतना लोकसंचलित साधन केंद्राच्या अंतर्गत देवमोगरा पुनर्वसन येथे मशरूम लागवड करणाऱ्या महिलांसाठी विशेष प्रशिक्षण सत्र पार पडले.
या प्रशिक्षणाचा मुख्य उद्देश लाभार्थी महिलांचे व्यवसाय ज्ञान वाढवणे, कौशल्य विकसित करणे, त्यांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम बनवणे, तसेच टिकाऊ आणि स्वावलंबी उद्योग उभारण्यासाठी मार्गदर्शन करणे हा होता. प्रशिक्षणासोबतच निवडलेल्या लाभार्थ्यांच्या घरी भेट देऊन त्यांच्या व्यवसायाची प्रत्यक्ष पाहणी आणि प्रगतीचा आढावा घेण्यात आला.
प्रशिक्षणातील मुख्य मुद्दे:
1. आर्थिक साक्षरता:
महिलांना योग्य आर्थिक व्यवस्थापनाचे तत्त्व, नियमित बचतीचे महत्त्व आणि योग्य गुंतवणुकीची दिशा याबद्दल सविस्तर मार्गदर्शन करण्यात आले. यामुळे त्यांना व्यवसायासाठी निधी नियोजन करण्यास मदत होईल.
2. SWOT विश्लेषण:
व्यवसायातील बलस्थान, कमकुवत बाजू, संधी आणि धोके यांची ओळख करून महिलांना स्वतःचा उद्योग अधिक प्रभावीपणे विकसित करण्याचे कौशल्य शिकवण्यात आले.
3. ध्येय निर्धारण:
अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन व्यवसाय ध्येये निश्चित करण्याचे महत्त्व अधोरेखित करण्यात आले. यामुळे महिलांना नियोजित पद्धतीने व्यवसायाचा विस्तार करण्याची दिशा मिळेल.
4. व्यवसाय कल्पना:
स्थानिक गरजा, बाजारपेठ आणि उपलब्ध संसाधनांवर आधारित नवीन व्यवसाय कल्पना शोधण्याचे आणि त्यांचा विकास करण्याचे तंत्र शिकवण्यात आले.
5. व्यवसाय नियोजन:
व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी आवश्यक टप्प्यांवर नियोजन करणे, जोखीम व्यवस्थापन आणि अंमलबजावणीसाठी योग्य पायाभूत तयारी याविषयी मार्गदर्शन करण्यात आले.
6. व्यवसाय विपणन व जाहिरात:
प्रभावी विपणन धोरणे तयार करून ग्राहकांपर्यंत पोहोचण्याचे तंत्र तसेच व्यवसायाची ओळख निर्माण करण्यासाठी जाहिरातीचे महत्त्व सांगण्यात आले.
7. उत्पादन पॅकेजिंग, ब्रँडिंग व विक्री:
दर्जेदार पॅकेजिंग, आकर्षक ब्रँडिंग आणि विक्री कौशल्यामुळे उत्पादनाची बाजारपेठेतील स्पर्धात्मकता कशी वाढते याविषयी महिलांना माहिती देण्यात आली.
8. पुरवठा साखळी व्यवस्थापन:
कच्चा माल खरेदीपासून उत्पादन आणि वितरणापर्यंतची संपूर्ण पुरवठा साखळी प्रभावीपणे कशी व्यवस्थापित करावी याविषयी सखोल प्रशिक्षण देण्यात आले.
9. शासकीय योजना:
विविध शासकीय उद्योजकता योजनांविषयी माहिती आणि त्यांचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक प्रक्रिया स्पष्ट करण्यात आली.
10. ई-कॉमर्स संधी:
डिजिटल प्लॅटफॉर्मचा वापर करून उत्पादन विक्री आणि बाजारपेठ विस्तार करण्याच्या संधींबाबत महिलांना मार्गदर्शन करण्यात आले.
घरभेटी व फॉलो-अप:
प्रशिक्षणानंतर लाभार्थ्यांच्या घरी भेट देऊन त्यांच्या व्यवसायाची प्रत्यक्ष अंमलबजावणी पाहण्यात आली. तसेच पूर्वीच्या लाभार्थ्यांच्या उद्योग प्रगतीचे पुनरावलोकन करून त्यांना येणाऱ्या अडचणींवर चर्चा केली आणि उपाययोजना सुचवण्यात आल्या.
या प्रशिक्षणामुळे महिलांमध्ये आर्थिक स्वावलंबनाविषयी आत्मविश्वास निर्माण झाला असून, त्यांना स्व-उद्योगाच्या माध्यमातून घर आणि समाजात आर्थिकदृष्ट्या सबळ होण्यासाठी एक नवी दिशा मिळाली आहे. ‘नव-तेजस्विनी’ कार्यक्रम महिला उद्योजकतेला बळ देण्याचे आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्थेत त्यांचा सहभाग वाढवण्याचे एक प्रभावी पाऊल ठरत आहे.
#महिला_सक्षमीकरण #नवतेजस्विनी #महिला_उद्योजकता #nandurbar #महिला_आर्थिक_विकास #selfhelpgroups #womenempowermentmovement #entrepreneurship #SkillDevelopment #EconomicIndependence